Op haar eigen manier

Met een van pijn verwrongen gezicht, trekt ze zich zelf overeind in bed. Door de uitvalsverschijnselen aan één zijde van haar lichaam, kost het haar de grootste moeite. Ze is hard voor zichzelf, bijt door de pijn heen en slaat alle hulp om zich heen af. Als ik maar een stap in haar richting doe of een hand naar haar uit steek, kijkt ze me aan met ogen die boekdelen spreken: “laat me met rust!”. Ze heeft altijd een afkeer voor elke vorm van zorg gehad. De momenten dat ze wel geholpen wilde worden, zijn op een hand te tellen.

Haar zoon zit naast haar bed te waken, machteloos toekijkend wat het stervensproces met zijn moeder doet. Hij is enig kind, kwam met regelmaat langs. Hij was alles voor haar, maar nu heeft ze niet eens meer door dat hij er is. Ze heeft er voor gekozen om niet meer te willen eten en drinken, ze heeft de handdoek in de ring gegooid. Ze vecht tegen het onoverwinnelijke: de dood. En ondanks dat ze heel duidelijk is in wat ze wil, verzet ze zich met hand en tand. Net zoals ze dat ook deed als we haar wilde verzorgen.

Het is mensonterend om te zien. De dementie maakt het mede onmogelijk om in gesprek met haar te kunnen gaan. Na overleg met een arts en de zoon van mw., wordt besloten om de pijn en het ongemak wat mw. zeer zichtbaar ervaart, te gaan verminderen. Via een vlindernaaldje zal er gestart worden met morfine. Als we bij haar komen, zit ze nog steeds overeind in bed. Haar ogen wijd open gesperd, hijgend, zich vastklampend aan het bedhek. Samen met een collega plaats ik met enige moeite het vlindernaaldje en geven we de eerste dosis morfine. Omdat het einde zichtbaar nadert en mw. in de terminale fase is beland, spreek ik met de zoon van mw. af om op kantoor nog een paar dingen door te nemen. Het gesprek duurt maar zo’n vijf minuten, waarna we samen weer terug lopen.

Zoals altijd probeer ik in dit soort situaties altijd als eerste de kamer te betreden, terwijl haar zoon zo’n anderhalve meter achter me loopt. Ik zie dat ze is gaan liggen in haar bed. Terwijl mijn hersenen nog aan het registreren zijn, wat mijn ogen al waargenomen hebben, draai ik me om, grijp hem bij zijn arm en sleur hem bijna letterlijk naar het bed toe. Op dat moment blaast ze haar laatste adem uit...

Ze ging, zoals ze haar leven wenste te leven; op haar eigen manier!

Maaike van Rossum